TR EN AR FA
 
İnternet sitemizde yer alan yayınlar, düşünce yazıları niteliğinde olup yazarların ele aldıkları konu hakkındaki bireysel görüşlerini yansıtmaktadır; düşünce ve ifade özgürlüğüne inanan bir Büro olarak her türlü fikre saygı ve dile getirilmelerinden memnuniyet duyuyoruz. Sitemizdeki yazı ve makalelerde yer alan bilgileri spesifik bir hukuki uyuşmazlığa uygulamadan önce mutlaka bir Avukata danışmanızı tavsiye ederiz.

Zorunlu Karşılıklar Hakkında 2013/15 Sayılı Tebliğ’de 2022/25 Sayılı Tebliğ ile Yapılan Değişiklikler Hakkında Bilgi Notu

31.08.2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan T.C. Merkez Bankası’nın 2022/25 sayılı Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı:2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“Tebliğ”) ile 2013/15 sayılı Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ tadil edilmiştir. Tebliğ uyarınca getirilen bu değişiklikler (“Değişiklikler”) 2 Eylül 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Kısaca özetlemek gerekirse, T.C. Merkez Bankası, Zorunlu Karşılıklar Tebliği’nde yapılan Değişiklikler ile bankalara ve yeni ve güncel olarak şirketlere ilave yükümlülükler getirmiştir. Bankalar için gerçek kişilerde dövizden Türk lirasına dönüşüm için uygulanan zorunlu karşılık sınırı, artık şirketler için de uygulanacaktır.

Değişiklikler kapsamında Tebliğ’in 10/B maddesinin birinci fıkrasında yer alan “gerçek kişi” ibaresi “gerçek ve tüzel kişi” olarak, ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde ve üçüncü fıkrasında yer alan “oranını” ibaresi “oranlarını” olarak değiştirilmiştir.

“(2) Gerçek ve tüzel kişi dönüşüm oranı ayrı ayrı yüzde 10,00’ın altında kalan bankalar ilave olarak 5 puan, yüzde 10,00 ile yüzde 20,00 arasında olan bankalar ilave olarak 3 puan zorunlu karşılığı hesaplama dönemini izleyen ilk zorunlu karşılık tesis döneminden başlamak üzere tesis eder. Gerçek veya tüzel kişi dönüşüm oranı hesaplanamayan bankalar için Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslar dikkate alınır.”

Değişiklik Kapsamında Öngörülen Yükümlülükler

Tebliğ ile yapılan değişiklikler sonucunda 2013/15 sayılı Tebliğ’in 10/B maddesinde mevduat ve katılım bankaları için öngörülen yükümlülükler genişletilmiş, bankaların sadece gerçek kişilere ait banka nezdinde bulunan yabancı para mevduat/katılım fonlarından vadeli Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşümlerde sağlamaları gereken asgari oran, tüzel kişilere ait banka nezdinde bulunan yabancı para mevduat/katılım fonlarının vadeli Türk lirası mevduat katılma hesabına dönüşümleri için de öngörülmüştür. Bu bağlamda, asgari dönüşüm oranının sadece gerçek kişilere ait yabancı para fonlarının Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşümlerine uygulanması sona ermiş, gerçek ve tüzel kişilere ait hesapların dövizden Türk lirasına dönüşümleri için uygulanmaya başlanmıştır. 02.09.2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan bu yükümlülük kapsamında bankaların Tebliğ uyarınca belirlenmiş asgari dönüşüm oranını hem gerçek kişilere ait hesaplar için hem de tüzel kişilere ait hesaplar için sağlamaları gerekecektir. Hedef oranın sadece gerçek kişilere ait hesaplar için yahut sadece tüzel kişilere ait hesaplar için sağlanması durumunda hedef oran sağlanmamış olarak kabul edilecek ve değişiklik kapsamında öngörülen ilave puanlar bankaları tesis edecekleri zorunlu karşılığa eklenecektir. İlgili düzenleme kapsamında bankalar 16.09.2022 tarihinden itibaren zorunlu karşılık tesis etmeye başlayacaklardır.

Tebliğ Kapsamında Bankaların Tesis Etmesi Gereken Zorunlu Karşılık Oranları ve Yaptırımları

Tebliğ ile bankaların gerçek kişilere ait yabancı para mevduat/katılım fonların vadeli Türk lirası hesaplarına dönüştürülmesi için öngörülen dönüşüm hedefi tüzel kişiler için de öngörülmüş olup bu oranın hem gerçek hem de tüzel kişilere ait hesaplar için sağlanamaması durumunda bankaların Tebliğ’in 6. maddesinde yer alan zorunlu karşılık oranlarına ilave olarak zorunlu karşılık tesis etme yükümlülükleri düzenlenmiştir. 6. madde kapsamında tesis edilmesi öngörülen zorunlu karşılık oranları aşağıdaki gibidir:

Mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç)

a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar, 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli

%25

b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli

%19

Kıymetli maden depo hesapları

a) Vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar, 3 aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar vadeli

%26

b) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli

%22

Müstakrizlerin fonları

%25

Diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil)

a) 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli

%21

b) 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli

%16

c) 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli

%11

ç) 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli

%7

d) 5 yıldan uzun vadeli

%5
















Yukarıdaki tabloda yer alan zorunlu karşılık oranları yabancı para yükümlülükleri için öngörülmüş olup ilgili değişiklik kapsamında tablodaki oranlara ilave olarak gerçek ve tüzel kişi dönüşüm oranı ayrı ayrı yüzde 10,00’ın altında kalan bankalar 5 puan, yüzde 10,00 ile yüzde 20,00 arasında olan bankalar 3 puan zorunlu karşılığı hesaplama dönemini izleyen ilk zorunlu karşılık tesis döneminden başlamak üzere tesis eder. Gerçek ve tüzel kişi dönüşümü hesaplanamayan bankalar için Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslar dikkate alınacaktır.

Bankalarca ve finansman şirketlerince zorunlu karşılıkların süresinde tesis edilmemesi, eksik tesis edilmesi veya yapılacak incelemeler sonucunda eksik hesaplandığının tespit edildiği hallerde eksik edilen Türk Lirası zorunlu karşılıkların 2 katı tutarında Türk Lirası cinsinden, yabancı para zorunlu karşılıkların 3 katı tutarında ABD doları cinsinden mevduat, Merkez Bankası nezdinde açılan bloke hesaplarda karşılıkların eksik tesis edildiği süreler dikkate alınarak faizsiz olarak tutulacaktır.

Sonuç

İşbu yazının konusu Tebliğ ile tadil edilen Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ uyarınca bankalara gerçek kişilere ait hesaplar için öngörülmüş olan dövizden Türk Lirasına dönüşüm oranı tüzel kişilere ait hesaplar için de öngörülmüştür. Bankalar için ilave yükümlülük öngören bu düzenleme sonucunda bankaların hedef oranı sağlayamamaları halinde tesis edecekleri zorunlu karşılık oranlarında artış meydana gelecektir.

Saygılarımızla,

Yüksel / Yerkel & Partners

Yol Tarifi